O autor do
mes de abril
HARUKI MURAKAMI
Este autor xaponés
proposto reiteradamente para o premio Nobel ten tras de si unha longa
traxectoria como escritor. Entre as súas obras, adóitase recomendar Tokio
blues, Kafka á beiramar, Sputnik, meu amor, Ao
sur da fronteira, ao oeste do sol, Os anos de peregrinación do rapaz sen cor,
1Q84
e Homes
sen mulleres. Todas elas, agás a última, son novelas de diversa
extensión.
Ten sido criticado pola
súa condición de narrador “posmoderno”, achacándolle que procura a comercialidade,
non amosa demasiado compromiso social e, con frecuencia, foxe do realismo para
refuxiarse en mundos fantásticos nos cales todo é posible. Como calquera
crítica, ten que ser tomada polo que vale –unha opinión mellor ou peor
fundada-, de modo que cada lector debe deixarse guiar polo seu propio criterio,
que, de feito, pode variar dunha obra a outra. Difícil será que ningunha delas
sexa do noso agrado.
As obras de Murakami
amosan bastantes aspectos comúns. A miúdo recrean o mundo da infancia e a
adolescencia. Aínda que a sociedade xaponesa é moi peculiar, as experiencias
dun ser humano son moi semellantes, así que calquera de nós pode sintonizar cos
problemas dun fillo único ou dun adolescente que se atopa ante o difícil
tránsito cara á madurez. Con certos anos, é doado comprender as dificultades
matrimoniais, co seu corolario posible de infidelidades e enganos.
Murakami presenta temas
universais: a soidade esencial das persoas, a súa confusión ante a vida, a súa
vivencia do amor, a depresión e mesmo a loucura producidas polo mundo moderno.
Talvez chame a atención que presta a temas como as relacións sexuais e o
suicidio, que aparecen con frecuencia nas súas novelas. Dá a impresión de que
ten unha visión moi “romántica” da existencia. A miúdo presenta un amor non
correspondido ou, incluso, sen esperanza. Os seus protagonistas son,
xeralmente, seres solitarios, imperfectos, que viven nun mundo defectuoso; de
aí que procuren ser tolerantes e procuren evitar caer na inxustiza.
Sendo un autor moi
xaponés, Murakami amosa gran admiración polo mundo occidental. A música e a
literatura europeas ou estadounidenses sérvenlle de punto de referencia.
Dickens, Poe, Kafka, Carver, Orwell, Dostoievski, Irving, Kerouac, Mann,
Salinger, Scott Fitzgerald, Hesse...; os Beatles, Nat King Cole, Duke
Ellington, Mozart, Schubert, Yanacek... Tras a lectura das súas novelas,
quédanos pendente a audición ou a lectura –cando menos, a consulta en internet-
dunha serie de obras. Ademais, alude con frecuencia a aspectos psicolóxicos ou
filosóficos xurdidos en Occidente; en especial, os relacionados coa
psicanálise.
Outra constante dos seus
libros é a aparición de elementos fantásticos nunha historia basicamente
realista. Isto é, sobre todo, visible en 1Q84 –un xeito distinto de aludir a
1984- e Kafka á beiramar. Esta característica pode implicar que se
mesturen o lóxico e o absurdo, o racional e o onírico e, en sentido máis amplo,
o humor e traxedia, de modo que provoque no lector unha sensación de
incoherencia aparente.
En canto á técnica, as
súas obras, aínda que presentan certos xogos no relativo ao narrador, o espazo
e o tempo, son bastante tradicionais e, polo menos nas traducións ó noso
alcance, utilizan unha linguaxe doadamente intelixible.
Velaquí, pois, un novo
autor digno de ser recomendado, que, ademais, ten moito que dicir a un lector
adolescente. Talvez conviría comezar a coñecelo mediante a lectura das súas
novelas máis breves –Ao sur da fronteira, ao oeste do sol,
Sputnik,
meu amor ou Os anos de peregrinación do rapaz sen cor- para seguir coa súa
novela máis popular, xa levada ao cine, Tokio blues.
