A
AUTORA DO MES
DECEMBRO
DOLORES
REDONDO
Dolores Redondo, nacida en Donostia en
1969, é unha das escritoras de máis éxito na actualidade.
Deuse a coñecer coa novela Los privilegios del ángel, ambientada
na súa cidade natal. Trátase dunha narración en primeira persoa dividida en
cinco capítulos nos cales Celeste, a protagonista, vai amosando a súa
evolución; en especial, a relación coa súa amiga Pacucha.
Posteriormente publicou a primeira
novela dedicada a Amaya Salazar, inspectora da Polícía Foral de Navarra: El guardián invisible. Está situada no
Val de Baztán, nome que recibe alí o río Bidasoa. A protagonista ten que
investigar dúas series de asasinatos distanciadas no tempo. Ao mesmo tempo, accedemos
aos seus problemas persoais (o temor á esterilidade, o enfrontamento co seu
doloroso pasado, a relación coa súa familia, onde abundan as mulleres
enérxicas).
Dolores
Redondo concédelles moita importancia ás crenzas ancestrais, fainas actuar, o
cal aporta á historia un toque fantástico. Existen unhas forzas malvadas e
outras benéficas. Entre estas últimas, destacan Mari, a deusa da Natureza, e o basajaun, especie de gardián ou pastor
apenas visible.
Por outra banda, amosa o mundo das forzas da orde, no que se
mesturan cooperación e rivalidade. Amaya debe amosarse forte para impoñerse nun
ambiente basicamente masculino. Ademais das forzas da Natureza, tamén goza da
colaboración dun individuo estraño que foi o seu xefe cando pasou pola academia
do FBI en Quantico (Virginia): Aloysius Duprée.
Ao
final descobre que os crimes están relacionados dalgún xeito coa súa familia e
o asasino en serie é un dos seus cuñados.
Durante
a lectura, atópanse, como nos seguintes libros da autora, elementos que fan
lembrar películas e novelas doadamente recoñecibles, así como divagacións
etnográficas debedoras de Barandiarán ou Caro Baroja.
Legado
en los huesos foi a seguinte obra da serie. A situación de Amaia cambiou xa
que ten un fillo, Ibai, co seu marido, James, un escultor estadounidense. Ambos
desexan establecerse en Elizondo, a súa vila natal e centro da acción. De novo
ten que facer fronte a unha serie de asasinatos e delitos ligados dalgún xeito
á súa persoa.
Un
ser malvado da mitoloxía vasco-navarra, o Tarttalo, é obxecto de ofrendas en
forma de sacrificios humanos e animais, cuxos restos son enterrados nunha cova
do monte. Un individuo, o psiquiatra Berasategui, é detido por Amaya cando se
dispón a sacrificar o fillo da inspectora, coa colaboración da nai desta,
Rosario, en cuxa mente se mesturan a maldade e a loucura. Iso e pertencer a
unha seita criminal quizais expliquen o seu comportamento obsesivo.
Coa
trama principal mestúranse de maneira crible varias subtramas nas que a
protagonista debe intervir. Baixo un remate aparentemente feliz ocúltanse
aspectos inquietantes, como a intervención do xuíz Markina e a desaparición de
Rosario, que son cabos soltos deixados para a a entrega posterior.
Un detalle que chama a atención é o parecido dalgúns seres mitolóxicos navarros e
galegos.
Ofrenda
a la tormenta, como cabía esperar, é a continuación natural das obras anteriores, xa que procura aclarar as raíces do sucedido nas historias precedentes
e darlles unha conclusión. Descóbrese a existencia dunha organización secreta
dedicada a restaurar antigos cultos, unha especie de seita satánica que lle
ofrece sacrificios ao deus Inguma: meniñas menores de dous anos e adolescentes.
O seu líder é o xuíz Markina, quen no seu día tivo outra identidade. Polo seu
pauto co demo ou os poderes malignos, consérvase sempre xove e dotado dun
intenso atractivo sexual do que acaba por ser vítima a inspectora Salazar. Os
dous asasinos en serie das anteriores novelas, Víctor e Berasategui, estarán,
dalgún modo, baixo o seu control. Só a intervención da deusa Mari, quen,
desexosa de restaurar a orde desaparecida, desencadea unha tormenta, e a axuda
dos seus compañeiros, conseguen que Amaya saia con vida da experiencia.
Como
nas novelas anteriores, abundan as mortes, entre as cales destacan a de
Rosario, nai da protagonista, e a de Jonan Etxaide, o seu colaborador máis
leal. Explícanse de xeito novo algúns acontecementos do pasado, como a relación
dunha das primeiras vítimas, Anne, coa irmá maior de Amaya, Flora. A
protagonista debe axudarse da lóxica, a intuición e incluso os soños para resolver
o caso. Ao mesmo tempo, ten que meditar sobre os seu matrimonio e a maternidade
nun momento en que a atracción irracional por Markina fai abalar os seus
principios.
A
autora, como é habitual, introduce fragmentos divagativos e descritivos. Son
abundantes as referencias á chuvia e a néboa, que crean un ambiente opresor e
escuro arredor dos personaxes.
Todo
esto te daré, que obtivo o premio Planeta de novela, sendo outro relato de
intriga, deixa a un lado o Val de Baztán. Sitúase no sur de Lugo; en especial,
na Ribeira Sacra. Alí, o escritor protagonista, Manuel Ortigosa, debe
esclarecer o misterio que rodea a morte da súa parella, Álvaro Muñiz de Dávila,
quen, para o seu asombro, posuía un título nobiliario e valiosas propiedades na
bisbarra. A indagación condúceo a entendelo mellor. Aproxímase ao mundo dos
pazos, tratado anteriormente por autores como dona Emilia Pardo Bazán, Valle
Inclán ou Otero Pedrayo. De novo aparece unha ampla galería de personaxes, cos
seus variados problemas, entre os cales destacan uns malvados sen matices como
os vellos marqueses.
Como
é doado recoñecer, o título procede dos evanxeos: é a oferta que lle fai o demo
a Xesús a cambio de que o sirva. É, en certo modo, a mesma que recibe Álvaro do
seu pai e que non acepta porque non desexa renunciar á súa autenticidade.
Esta
é posiblemente a novela da autora en que máis abunda a crítica social. Achégase
a temas como a prostitución, o tráfico e consumo de drogas, a violencia de
xénero, o abuso infantil, a intolerancia... Déixase clara a súa actitude ante o poder da Igrexa, o Franquismo, o machismo, as agresións sexuais...
O
mundo que produce tantas mortes ten un aspecto ledo: ofrécese unha visión
positiva das xentes humildes, das súas crenzas, dos seus traballos –pois, por
exemplo, hai unha homenaxe á viticultura heroica practicada nas ribeiras do Sil
e o Miño.
É
tamén a súa obra máis realista, aínda que introduce algún aspecto difícil de
interpretar, como o contacto paranormal que parece existir entre o pequeno
Samuel e o seu tío xa morto, Álvaro.
La cara norte del corazón é, ata o momento, a súa última obra. Sitúase nos Estados Unidos, de modo
especial en Nova Orleans, en varios días do anos 2005, o ano do Katrina, que
deixou asolagada a cidade.
Aparece
Amaya Salazar cando aínda non é inspectora e asiste a un curso de
perfeccionamento en Quantico (Virginia), onde entra en contacto con Aloysius
Duprée. Co seu grupo, ten que facer fronte a unha dobre serie de delitos
múltiples. Por unha parte, o caso dun individuo que asasina ritualmente unha
serie de familias semellantes á súa (como fixo no pasado e agarda facer nun
futuro próximo); por outra, unha asociación ou un individuo que adopta o
aspecto dun loa da mitoloxía crioula,
o Barón Samedi, un ser malvado do vodú, para raptar, cos seus secuaces, grupos
de nenas e rapazas que teñen un terrible destino. Mentres o primeiro é
finalmente resolto, o segundo queda na ambigüidade e o misterio.
A
novela, curiosamente, serve para darlle maior unidade á saga do Val de Baztán
porque se presentan retrospectivamente distintas situacións que houbo de sufrir
Amaya na súa infancia, sempre ameazada pola súa nai.
A
autora, para explicar o sentido do título, di que o “norte” é o lugar máis
desolado do mundo; representa o mal, que é o fío condutor de todas as novelas
da serie. Ofrécese, neste sentido, unha reflexión sobre os asasinos en serie
calculadores, que non procuran a notoriedade, non senten empatía, xustifícanse
sempre a si mesmos e son intolerantes cos demais, poden ter un sentimento
relixioso desviado para facer o mal... Dise que, como o demo, o seu maior
triunfo é que se crea que non existen.
Tamén
se ofrece unha galería de policías americanos, dende a ambiciosa Tucker e o
servil Emerson ata o conquistador Chabrou e o estraño Duprée.
Resáltanse
os parecidos entre a mitoloxía navarra e a crioula, relacionada co vodú.
Atribúenselle a este estraños poderes: amuletos que permiten conservar a vida,
feitizos ou drogas que converten as persoas en zombis...
Tamén
se atopa unha crítica ao abandono que sufriu a poboación de Nova Orleans nos
días críticos do furacán, actitude do goberno federal talvez debida á condición
social ou a raza maioritaria das vítimas.
Así,
pois, atopamos, como é frecuente nos nosos días, unha obra que nos retrotrae ao
pasado da protagonista da saga. Ese tempo serve para amosar como se vai
formando o seu carácter e a que se deben as súas excepcionais cualidades. Cabe
deducir que as persoas que superan un sufrimento extraordinario, ás veces coa
axuda de poderes misteriosos, gozan dunha intuición e unha sabedoría especiais.
É o caso de Amaya e Duprée, unidos por unha estraña irmandade, que lles
permite, en ocasións, unha comunicación paranormal.
